ΙΣΤΟΡΙΑ του VEGANISM

Ο veganism προέκυψε σαν το επιστέγασμα της προσπάθειας όλων εκείνων που στην διάρκεια των αιώνων αγωνίστηκαν για την κατάργηση της εκμετάλλευσης των ζώων και για την απελευθέρωσή τους από την ανθρώπινη κυριαρχία.

Από το ξεκίνημα της λεγόμενης «εξημέρωσης των ζώων» (κυριολεκτικά της υποδούλωσής τους) περίπου 9 χιλιάδες χρόνια πριν, ξεκίνησε και ο αγώνας για την κατάργηση της χρήσης ζώων για την κάλυψη των αναγκών του ανθρώπου, αφού σε κάθε εποχή υπήρξαν εκείνοι που είτε από έμφυτη συμπόνια και καλοσύνη είτε για πνευματικούς και ηθικούς λόγους, την καταδίκασαν. Και εναντιώθηκαν σε αυτήν με την δράση τους τόσο στο θεωρητικό επίπεδο (προσπαθώντας να διαπαιδαγωγήσουν την κοινωνία ενάντια σε μια τέτοια χρήση*) αλλά και στο πρακτικό επίπεδο μέσα από έναν τρόπο ζωής ο οποίος την απέκλειε.

Κλασικό παράδειγμα πρώιμου veganism υπήρξε ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Πυθαγόρας, από τον όνομα του οποίου  ονομάστηκαν Πυθαγόριοι όλοι όσοι διήγαν έναν τρόπο ζωής που δεν περιλάμβανε την χρήση των μη ανθρώπινων ζώων. (Δηλαδή όλοι αυτοί που σήμερα ονομάζονται βίγκαν)

Το όνομα αυτό διατηρήθηκε από την αρχαιότητα και μέχρι τα μέσα του 19^ου αιώνα, οπότε έχουμε την ίδρυση της Αγγλικής Vegetarian Society και έτσι σιγά σιγά το Πυθαγόριοι αντικαθίστανται από το vegetarians.

Όμως η στάση της Vegetarian Society να αρνείται να αναγνωρίσει την εκμετάλλευση, η οποία υπάρχει επίσης στην παραγωγή γάλακτος και αυγών, οδήγησε μια ομάδα μελών της να διαφωνήσουν με αυτήν και να προχωρήσουν στην ίδρυση της δικής τους ομάδας.

Ήταν μια ομάδα ριζοσπαστικών οραματιστών με επικεφαλής τον Donald Watson, η οποία τελικά τον Νοέμβρη του 1944 επινοεί την λέξη vegan (από την αρχή και το τέλος της λέξης vegetarian) και ιδρύει την Vegan Society για να θέσει τα ζητήματα της κατάργησης της εκμετάλλευσης των ζώων, της απελευθέρωσής τους, και το χρέος του ανθρώπου απέναντι τους, ενώ ταυτόχρονα οραματίζεται ένα κίνημα και μια ειρηνική επανάσταση που θα φέρει την αλλαγή:

«Εάν το vegan ιδανικό της μη-εκμετάλλευσης υιοθετούνταν γενικά, αυτό θα ήταν η μέγιστη ειρηνική επανάσταση που έγινε ποτέ, καταργώντας απέραντες βιομηχανίες και καθιερώνοντας νέες για το καλύτερο συμφέρον και των ανθρώπων και των ζώων.»

Donald Watson

Συνοπτικά οι στόχοι τους είναι:

• τα ζώα να είναι ελεύθερα και να ζουν σύμφωνα με την φύση τους χωρίς να υφίστανται καταπίεση και εκμετάλλευση από τον άνθρωπο.

• Επιπλέον να διαφυλαχτεί ένα υγιές, και εύφορο χώμα και φυτικό βασίλειο, και να γίνεται μια ορθολογική, δίκαιη, και αειφόρος χρήση των γήινων φυσικών πόρων.

Ιδεολογική βάση αυτής της ομάδας είναι η φιλοσοφία του veganism, η οποία έρχεται με αποφασιστικότητα να βάλει τέρμα στην για χιλιετίες αμφιταλάντευση του ανθρώπινου είδους για το αν αυτό έχει ή δεν έχει το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται τα ζώα, διευθετώντας έτσι μια για πάντα το ζήτημα με την σαφή διατύπωση: «... ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να ζει χωρίς να εκμεταλλεύεται τα ζώα.»

Το αξιοσημείωτο είναι ότι η παραπάνω κεντρική θέση του veganism δεν είναι μια αυθαίρετη, δογματική θέση αλλά προκύπτει καθαρά ως θέση δικαιοσύνης, ή όπως είπε και ο Donald Watson, ως αντίρρηση της συνείδησης στην καθιερωμένη πρακτική της εκμετάλλευσης των ζώων.** Και ακόμη πιο αξιοσημείωτη είναι η απόφαση τους για έναν βίγκαν τρόπο ζωής, η οποία ήταν μια πορεία προς το άγνωστο, που έγινε με προσωπικό ρίσκο αυτών των πρωτοπόρων, αφού τότε δεν υπήρχαν καν στοιχεία ότι μια διατροφή χωρίς ζωικά είναι ασφαλής για τον ανθρώπινο οργανισμό.***

Ο veganism λοιπόν βασίστηκε στο ιδανικό της μη εκμετάλλευσης και εμπεριέχει και προάγει τις θεμελιώδεις αξίες όπως ο σεβασμός της ζωής, η ελευθερία, το δίκαιο, η μη βία, η μη καταπίεση, η αειφορία αλλά κύριο χαρακτηριστικό του είναι η εναντίωση σε κάθε μορφής καταπίεση είτε προς τον άνθρωπο είτε προς τα ζώα. Ως εκ τούτου παρακάμπτει τον ανθρωποκεντρισμό και τις κυριαρχικές αντιλήψεις (αυτές δηλαδή που υπαγορεύουν την κυριαρχία) γενικά, ανεξαρτήτως δηλαδή του είδους που ανήκει κάποιος. Αυτό τον κάνει να αναδεικνύεται σε κάτι πραγματικά καινοτόμο και εναλλακτικό που μπορεί να οδηγήσει στην μετατόπιση του παραδείγματος έξω από την τρέχουσα λογική και στην επιθυμητή μετάβαση σε ένα σύστημα δικαιοσύνης.

Ο Leslie Cross, συν-ιδρυτής του vegan κινήματος, αναφερόμενος σε όλη αυτή την περιεκτική, ολοκληρωμένη, και σαφή προσέγγιση εύστοχα σημείωνε σε ένα λόγο του το 1951 ότι: «...(ο veganism) έχει αποκρυσταλλωθεί ως σύνολο και όχι, όπως είναι όλα τα άλλα ανάλογα κινήματα, ως αφηρημένη ιδέα.»

Ορισμός του veganism από τους θεμελιωτές του

"Ο veganism είναι ένας τρόπος ζωής που αποκλείει όλες τις μορφές εκμετάλλευσης, και βαναυσότητας προς το ζωικό βασίλειο, και περιλαμβάνει τον σεβασμό και την συμπόνια για κάθε μορφή ζωής. Σχετίζεται με την πρακτική της διαβίωσης με προϊόντα του φυτικού βασιλείου  και τον αποκλεισμό της σάρκας, των ψαριών, των πτηνών, των αυγών, του μελιού, του ζωικού γάλακτος και των παραγώγων του, και ενθαρρύνει τη χρήση εναλλακτικών λύσεων για όλα τα προϊόντα που παράγονται πλήρως ή εν μέρει από τα ζώα.

Ο veganism θυμάται την ανθρώπινη ευθύνη (sic)  προς την γη και τους πόρους της και επιδιώκει να επιφέρει ένα υγιές χώμα και φυτικό βασίλειο και μια ορθή χρήση των υλικών της γης."

Από το τεύχος του καλοκαιριού του 1964 του περιοδικού της Vegan Society, The Vegan.

"... με την λέξη veganism νοείται η ιδεολογία ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να ζει χωρίς να εκμεταλλεύεται τα ζώα ... ο veganism είναι η ίδιος μια αρχή, από την οποία απορρέουν λογικά ορισμένες πρακτικές."

Leslie Cross

Συν-ιδρυτής και αντιπρόεδρος της Vegan Society

Από ομιλία του στο Vegetarian World Forum του 1951

"Ο veganism δεν είναι κάποια φανταστική θεωρία, αλλά μια πρακτική φιλοσοφία ζωής, η οποία βασίζεται στα γεγονότα και στην εφαρμοσμένη λογική."

Fay K. Henderson

Συν-ιδρυτής και γραμματέας της Vegan Society

Από το άρθρο της The Vegan Way Of Life, 1947

"Ο veganism είναι ένα και μόνο πράγμα – ένας τρόπος ζωής ο οποίος αποφεύγει την εκμετάλλευση είτε του συνανθρώπου μας, είτε του ζωικού πληθυσμού, ή του χώματος πάνω στο οποίο όλοι μας εξαρτόμαστε για την επιβίωση μας."

Eva Batt

Πρόεδρος της Vegan Society

Από το άρθρο της Why Veganism?, 1964

..................................

* Χαρακτηριστικό είναι το έργο του Πορφύριου (233-304 μχ), με γνωστότερα τα βιβλία του «Για την αποχή από την ζωική τροφή» και «Για την απρέπεια της δολοφονίας ζωντανών όντων για τροφή» στα οποία τα επιχειρήματα που αναπτύσσει ισχύουν μέχρι σήμερα.

** «Δεν δεχόμαστε ότι η επαρκής θρέψη χρειάζεται να παραβιάζει τη συνείδηση.» Donald Watson

*** Πολύ αργότερα ήρθε η επαλήθευση ότι μια φυτική διατροφή είναι απόλυτα συμβατή με την ανθρώπινη ανατομία και άρα ασφαλής για τον άνθρωπο.