Robert Hart: ο πρωτοπόρος της veganic δασοκηπουρικής

Ο Robert Hart (1913-2000) μας άφησε μια ανεκτίμητη κληρονομιά: την έννοια και την εμπειρία του δασόκηπου (Food forest) ή δασοκηπουρικής (Forest gardening) ή αγροδασοκομίας (Agroforestry). Παρατηρώντας ότι το φυσικό δάσος μπορεί να χωριστεί σε διακριτά στρώματα ή «ορόφους», ο Hart μετέτρεψε ένα υπάρχον μικρό περιβόλι με μηλιές και αχλαδιές σε ένα δάσος τροφής που αποτελείται από επτά διαστάσεις:

1 - Το επίπεδο του «θόλου» που αποτελείται από τα μεγάλα οπωροφόρα δέντρα.

2 - Το επίπεδο των «χαμηλών δέντρων» που αποτελείται από μικρότερα οπωροφόρα δέντρα.

3 - Το επίπεδο των «θάμνων» που αποτελείται από φρουτοθάμνους όπως οι σταφίδες και τα μούρα.

4 - Το επίπεδο των «ποωδών» που αποτελείται από πολυετή λαχανικά και βότανα / χόρτα.

5 - Το επίπεδο της «εδαφοκάλυψης» που αποτελείται από βρώσιμα φυτά που απλώνονται οριζόντια.

6 - Το επίπεδο της «ριζόσφαιρας» που αποτελείται από φυτά που καλλιεργούνται για τις ρίζες και τους βολβούς τους.

7 - Το «κάθετο» επίπεδο που αποτελείται από αμπέλια και αναρριχώμενα φυτά.

Σε μια έκταση μόλις 500 τετρ. μέτρων στο Wenlock Edge του Shropshire στα σύνορα της Ουαλίας ο Hart δημιούργησε τον δασόκηπο των 7 επίπεδων και ο τρόπος καλλιέργειας είναι η veganic περμακουλτούρα δηλαδή χωρίς ζωικές εισροές (ζωικά συστατικά και κοπριά) μιας και ο ίδιος ήταν vegan.

Η ενασχόληση του Hart με την δασοκηπουρική διήρκεσε πολλές δεκαετίες μέχρι και το τέλος της ζωής του και έδειξε ότι το πείραμα πέτυχε: η ομορφιά, η αφθονία, η αειφορία, και η αυτάρκεια μπορούν να συνυπάρχουν με την παραγωγή πραγματικής τροφής και τον σεβασμό της ζωής των αισθανόμενων όντων.

Έτσι το έργο του αναδεικνύεται σε ένα κάλεσμα και μια έκκληση ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ριζική αναμόρφωση στον χώρο της τροφής με:

- την παραγωγή τροφής μέσω αειφόρων μεθόδων vegan-οργανικής καλλιέργειας (χωρίς τη χρήση χημικών ουσιών ή ζωικών προϊόντων)

- την υιοθέτηση μιας υγιεινής vegan διατροφής που βασίζεται σε καλλιέργειες που μπορούν να καλλιεργηθούν στο σπίτι κάποιου, όπου αυτό είναι δυνατό, χρησιμοποιώντας το πρότυπο του δασόκηπου

- την ανάκτηση της καλλιέργειας τροφής από τις τοπικές κοινότητες που τώρα έχει συγκεντρωθεί στον έλεγχο των πολυεθνικών

- την ενθάρρυνση των ανθρώπων να καλλιεργούν τουλάχιστον κάποιο ποσοστό της τροφής  τους

- και την επέκταση της καλλιέργειας ενός φάσματος βρώσιμων φυτών αντί των 10-15 φυτών που κυριαρχούν στο τρέχον μοντέλο παραγωγής

Χάρις στο όραμα και στην εμμονή του Robert Hart η veganic δασοκαλλιέργεια είναι τώρα πλέον μια καθιερωμένη πρακτική που έχει βρει μιμητές σε όλο τον κόσμο. Το παράδειγμά του και η συσσωρευμένη εμπειρία του έχουν επηρεάσει πολλούς, και ιδιαίτερη αναφορά αξίζει στον Ken Fern ο οποίος εξελίσσοντας κι άλλο την δασοκαλλιέργεια, καλλιεργεί πάνω από 1500 είδη βρώσιμων φυτών και καταγράφει την εμπειρία του στον δικτυακό του τόπο plants for a future.

Χρήσιμες λεπτομέρειες καθώς και η φιλοσοφία του Robert Hart παρουσιάζονται στο βίντεο που ακολουθεί (ελληνικοί υπότιτλοι).

...

Εν κατακλείδι, η συμβολή του Robert Hart δεν είναι απλά η επινόηση μιας καλλιέργειας αλλά κάτι πολύ ευρύτερο. Το άκουσμα και μόνο της φράσης δασόκηπος είναι συγκλονιστικό και απελευθερωτικό και επίσης ένα επαναστατικό όραμα σε μια εποχή παράνοιας και ανωμαλίας η οποία τώρα με περισσότερο δογματισμό καταστρέφει τα ελάχιστα εναπομείναντα δάση και την βιοποικιλότητα, εξαντλεί τους πόρους, και προωθεί την καταπίεση των ζώων δήθεν για να καλύψει την ανάγκη της τροφής μας.

Η σοφία του έργου του Hart αποκαθιστά πρώτα και κύρια τον ορισμό της τροφής: τι είναι πραγματική τροφή και πως αυτή παράγεται. Επιπλέον δείχνει πως μια «φυτική οικονομία» θα διατηρήσει τον πλανήτη των φυτών και των φυτοφάγων γιατί είναι συνεπής με τους νόμους του αλλά και θα τον αναγεννήσει σε νέα βάση γιατί είναι συνυφασμένη με τις θεμελιώδεις αξίες.

Εικόνα από το φυλλάδιο Trees for a Future - The Movement for Compassionate Living 

Έτσι το έργο του Hart καταφέρνει το πιο καίριο χτύπημα στο τρέχον διατροφικό δόγμα που επί δεκαετίες τώρα έχει καταφέρει να πείσει την πλειοψηφία των ανθρώπων ότι:

- τροφή είναι η μη τροφή, δηλαδή τελικά «τρόφιμα» κοκτέιλ δηλητηρίων

- ο ολέθριος μονόδρομος του δηλητηριάζω, αποψιλώνω, μολύνω, σπαταλώ, καταστρέφω, εισάγω οποιαδήποτε ανωμαλία (βιοτεχνολογία, νανοτεχνολογία, κλπ), και καταπιέζω ανθρώπους και ζώα είναι δήθεν ο μόνος τρόπος για να τραφούμε.

Η εμπειρία που συσσώρευσε ο Hart αφήνει έκθετο το τρέχον διατροφικό μοντέλο της «ζωικής οικονομίας» η οποία γυμνώνει και φτωχαίνει τον πλανήτη και τον οδηγεί σε αδιέξοδο και καταστροφή. Και η επίγνωση της αλήθειας στον χώρο της τροφής γίνεται ο βασικός μοχλός που μπορεί να αποκαταστήσει την αλήθεια και σε κάθε άλλη πλευρά της ζωής μας: όταν γκρεμίσουμε τον οργουελισμό του συστήματος στο αόρατο προπύργιό του, στην βασική δηλαδή ανάγκη της τροφής, τότε αυτός εύκολα θα υποχωρήσει και οπουδήποτε αλλού.

Η ίδια η εικόνα του δασόκηπου είναι ο καλύτερος φορέας της αλήθειας που μπροστά της δεν μπορεί να σταθεί το ψεύδος και η ύβρις της μονοκαλλιέργειας και της ζωικής εκμετάλλευσης. Η θέα του δασόκηπου είναι η δυνατή στιγμή του «Εύρηκα!» και τότε η αλλαγή είναι φυσική και αβίαστη. Τότε πλέον συνειδητοποιείς ότι δεν χρειάζεται και δεν πρέπει να χαθεί ούτε ένα δέντρο, ούτε μια ζωή!

Επιστημονική έρευνα για την συναισθηματική ταύτιση και κατανόηση

Τομογραφίες του εγκεφάλου δείχνουν ότι οι vegan νοιάζονται περισσότερο από τους παμφάγους

Κάποιες φορές ακούγεται ότι οι vegan νοιάζονται περισσότερο για τα ζώα από όσο για τους ανθρώπους. Αλλά είναι όντως έτσι;

Πράγματι η επιστημονική έρευνα βρίσκει διαφορές στην συναισθηματική ταύτιση και κατανόηση αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση αφού οι μελέτες δείχνουν ότι οι vegetarian και οι vegan φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη ανταπόκριση και κατανόηση τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τα ζώα που υποφέρουν.

Μαγνητικές εγκεφαλογραφίες έδειξαν ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ενσυναίσθηση (όπως ο πρόσθιος φλοιός του προσαγωγίου και η αριστερή κάτω μετωπιαία έλικα), ήταν πιο δραστηριοποιημένα στους vegetarian και vegan σε σύγκριση με τους παμφάγους, όταν και στις τρεις ομάδες παρουσιάστηκαν εικόνες ανθρώπων ή ζώων που υπέφεραν (μελέτη Filippi et al., 2010). Τα υψηλότερα επίπεδα ενσυναίσθησης φαίνεται να επιβεβαιώνονται και σε προηγούμενη μελέτη (Preyo και Arkiwawa, 2008).

Παρακάτω ακολουθεί η περίληψη από την μελέτη Filippi et al., 2010

Περίληψη

Η ενσυναίσθηση και οι συναισθηματικές εκδηλώσεις εκτίμησης για άτομα του ίδιου είδους είναι από τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Χρησιμοποιώντας λειτουργική μαγνητική τομογραφία, υποθέσαμε ότι οι vegetarian και οι vegan, οι οποίοι κάνουν την επιλογή τροφής για ηθικούς λόγους, θα μπορούσαν να δείξουν διαφορετική από τους παμφάγους απόκριση του εγκεφάλου σε συνθήκες που υποφέρουν άνθρωποι ή ζώα.

Συμμετέχοντες ήταν 20 παμφάγοι, 19 vegetarian, και 21vegan. Οι ομάδες εξισώθηκαν για το φύλο και την ηλικία. Η ενεργοποίηση του εγκεφάλου διερευνήθηκε με χρήση μαγνητικής τομογραφίας (fMRI) και μια σχεδιασμένη παρατήρηση αρνητικών συναισθηματικών εικόνων με ανθρώπους και ζώα (που έδειχναν ακρωτηριασμούς, δολοφονημένους ανθρώπους, ανθρώπους και ζώα σε απειλή, βασανιστήρια, πληγές, κ.λπ.).

Οι συμμετέχοντες εκτέθηκαν σε αρνητικές σκηνές που σχετίζονταν με ανθρώπους και ζώα εναλλασσόμενες με φυσικά τοπία. Κατά τη διάρκεια των αρνητικών σκηνών με ανθρώπους, σε σύγκριση με τους παμφάγους οι vegetarian και οι vegan είχαν αυξημένη ενεργοποίηση του πρόσθιου φλοιού του προσαγωγίου (ACC) και της κάτω μετωπιαίας έλικας (IFG). Ακόμη πιο σημαντικό, κατά τη διάρκεια των αρνητικών σκηνών με ζώα, είχαν μειωμένη ενεργοποίηση της αμυγδαλής και αυξημένη ενεργοποίηση των γλωσσικών ελίκων, του αριστερού σφηνοειδούς λόβιου (cuneus), του οπίσθιου φλοιού του προσαγωγίου και αρκετών περιοχών που βρίσκονται κυρίως στους μετωπιαίους λοβούς, συμπεριλαμβανομένων του ACC, της IFG και του μέσου μετωπιαίου έλικα.

Παρ’ όλα αυτά, σημαντικές επίσης διαφορές βρέθηκαν και μεταξύ των vegetarian και των vegan στην ανταπόκριση τους στις αρνητικές σκηνές. Οι vegetarian έδειξαν επιλεκτική ενεργοποίηση του δεξιού κάτω πλευρικού λοβού κατά τη διάρκεια των αρνητικών σκηνών με ανθρώπους, και μια επίμονη ενεργοποίηση του ACC κατά τη διάρκεια αρνητικών σκηνών με ζώα. Αντίθετα, κατά τη διάρκεια των αρνητικών σκηνών με ζώα παρατηρήθηκε αυξημένη ενεργοποίηση του κάτω προμετωπιαίου φλοιού στους vegan.

Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η συναισθηματική κατανόηση των ατόμων που δεν ανήκουν στο ίδιο είδος έχει διαφορετική νευρωνική εκπροσώπηση στα άτομα με διαφορετικές διατροφικές συνήθειες, ίσως αντικατοπτρίζοντας τους διαφορετικούς κινητήριους παράγοντες και πεποιθήσεις.