Νεοδουλεία
Η δουλεία στον 21ο αιώνα
Η δουλεία εξακολουθεί να υφίσταται σήμερα. Είτε αυτό ονομάζεται η εμπορία ανθρώπων, δεσμευτική εργασία λόγω γραπτής συμφωνίας, καταναγκαστική εργασία, ή σωματεμπορία, είναι παρούσα σε όλο τον κόσμο, ακόμα και στο εσωτερικό των ΗΠΑ και, όλο και περισσότερο, στην τοπική σας κοινότητα.
Υπολογίζεται ότι 12 με 27 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πιαστεί στην μία ή την άλλη μορφή δουλείας. Μεταξύ 600.000 και 800.000 διακινούνται διεθνώς, με περίπου 17.500 άνθρωποι να διακινούνται παράνομα στις ΗΠΑ. Σχεδόν τα τρία στα τέσσερα θύματα είναι γυναίκες. Οι μισοί από τους σύγχρονους σκλάβους είναι παιδιά.
Ορισμός της Δουλείας
Ενώ οι ορισμοί διαφέρουν για το τι συνιστά δουλεία στη σύγχρονη κοινωνία, αυτοί οι παράγοντες είναι συνήθως παρόντες:
• Το θύμα παρασύρεται σε εκμετάλλευση τύπου δουλείας μέσω της απάτης, της βίας ή του εξαναγκασμού
• Οι σκλαβωμένοι υπόκεινται σε σωματική κακοποίηση και / ή ψυχολογικό εκφοβισμό
• Τα θύματα δεν είναι άμεσα σε θέση να απελευθερωθούν από την κατάστασή τους.
Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες κρίσιμες διαφορές μεταξύ των ιστορικών και των σύγχρονων μορφών δουλείας:
• Δεν υπάρχει πλέον ανάγκη για νομική ιδιοκτησία. Οι άνθρωποι μπορούν να αγοράζονται, να πωλούνται και να ανταλλάσσονται μεταξύ των «ιδιοκτητών» που έχουν την προσωρινή κατοχή
• Τα άτομα που παγιδεύονται στην δουλεία σήμερα μπορεί να αγοραστούν και να πωληθούν για μόλις $ 100 (σε σύγκριση με 10 φορές περισσότερο από ότι στην δεκαετία του 1850). Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι γίνονται "αναλώσιμοι", δηλαδή, εύκολα αντικαθιστάμενοι.
• Η δουλεία δεν γνωρίζει όρια στην υπηκοότητα, στη φυλή, στην εθνικότητα, στο φύλο, στην ηλικία, στην τάξη, στο επίπεδο εκπαίδευσης, καθώς και άλλα δημογραφικά χαρακτηριστικά
• Η επιχειρησιακή πλευρά της δουλείας --- η διακίνηση και εμπορία ανθρώπων --- είναι μια παγκόσμια επιχείρηση που μπορεί να περιλαμβάνει όχι μόνο εγκληματικές συμμορίες, αλλά και διεφθαρμένες αρχές επιβολής του νόμου, εμπόρους ναρκωτικών, ακόμα και οικογένειες.
Τα οικονομικά της σύγχρονης δουλείας
Γιατί εξακολουθεί να υπάρχει η δουλεία;
Στο επίκεντρό της, η δουλεία είναι μια απάνθρωπη διαστροφή μιας απλής οικονομικής αρχής: ο καλύτερος τρόπος για να μεγιστοποιηθούν τα κέρδη είναι με την ελαχιστοποίηση του κόστους της εργασίας. Στη σημερινή παγκόσμια οικονομία, η φαινομενικά αστείρευτη ζήτηση για φθηνά αγαθά και υπηρεσίες έχει δημιουργήσει μια τεράστια, σε μεγάλο βαθμό αόρατη αγορά για εύκολα ανανεωνόμενες προμήθειες ανδρών, γυναικών και παιδιών που αναγκάζονται να εργάζονται παρά τη θέλησή τους, για ελάχιστη ή καμία αμοιβή, και υπό την διαρκή απειλή της βίας ή του εκφοβισμού.
Τι είδους δουλειά κάνουν οι υποδουλωμένοι;
Η καταναγκαστική εργασία είναι παρούσα σε όλο τον κόσμο και έχει πολλές μορφές. Οι υποδουλωμένοι εργάζονται χειρονακτικά στον τομέα συγκομιδής των καλλιεργειών, ως ράφτρες στα φασονάδικα του πίσω δρόμου, ως απαχθέντες αλιείς ή παιδιά-στρατιώτες, και ως κοινοί εργάτες τόσο βαθιά στο χρέος ώστε η οφειλή τους να μην μπορεί να επιστραφεί ποτέ. Όλο και περισσότερο, οι υποδουλωμένοι είναι γυναίκες και παιδιά - ως επί το πλείστον έφηβες, και οι νεότερες - μπλεγμένες στην παγκόσμια σεξουαλική βιομηχανία της πορνείας, της πορνογραφίας και την παιδεραστίας.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας (ΔΟΕ), υπάρχουν τουλάχιστον 12.3 εκατομμύρια άνθρωποι σε κάποια μορφή καταναγκαστικής εργασίας --- Με άλλα λόγια, περίπου τέσσερα στα 1.000 άτομα στο παγκόσμιο εργατικό δυναμικό είναι υποδουλωμένα. Περίπου το 12% αυτών (1,4 εκατ.) εμπλέκονται στην εμπορική σεξουαλική εκμετάλλευση.
Πού είναι η δουλεία σήμερα;
Το μεγαλύτερο μέρος της εκτίμησης του ΔΟΕ των 12,3 εκατομμυρίων σε καταναγκαστική εργασία είναι στην Ασία, όπου περίπου 9,5 εκατομμύρια άτομα βρίσκονται σε κάποια μορφή εκμεταλλευόμενης γεωργικής, βιομηχανικής ή σεξουαλικής εργασίας. Η δουλεία είναι επίσης παρούσα στη Λατινική και τη Νότια Αμερική, στην υποσαχάρια Αφρική, στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική. Η βιομηχανική και γεωργική δουλεία είναι επίσης παρούσα στις δυτικές βιομηχανικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, αλλά αυτές οι χώρες περιβάλλονται ολοένα και περισσότερο από την εμπορική σεξουαλική δουλεία.
Αγοράζονται και πωλούνται πραγματικά οι άνθρωποι ως σκλάβοι;
Μια παράνομη και σε μεγάλο βαθμό αόρατη αγορά σε θύματα εμπορίας ανθρώπων υπάρχει σε όλο τον κόσμο, η οποία τροφοδοτείται από τον χρηματισμό και την διαφθορά, τα πορώδη εθνικά σύνορα, την αναποτελεσματική εφαρμογή του νόμου και - όλο και περισσότερο - από την ακόρεστη ζήτηση για σεξ.
Η εμπορία ανθρώπων --- ο σύγχρονος όρος για το εμπόριο σκλάβων --- είναι μια επιχείρηση δισεκατομμυρίων δολαρίων που τροφοδοτείται όλο και περισσότερο από την σεξουαλική εκμετάλλευση. Το 2005, ο ΔΟΕ εκτιμά ότι το σύνολο των κερδών από την εμπορική βιομηχανία του σεξ πλησίασε λίγο κάτω από τα 28 δισεκατομμύρια δολάρια, και ότι, συνολικά, η εμπορία ανθρώπων έχει εξελιχθεί σε μια επιχείρηση $ 32 δισεκατομμυρίων, δεύτερη μόνο μετά την παράνομη πώληση ναρκωτικών.
Συνολικά, σύμφωνα με τον ΔΟΕ, περίπου 2.45 εκατομμύρια άνθρωποι διακινούνται στον κόσμο σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς είναι θύματα εμπορίας για εμπορική σεξουαλική εκμετάλλευση και, όλο και περισσότερο, τα θύματα είναι κορίτσια ηλικίας 18 ετών ή νεότερα.
Ποιος βρίσκεται πίσω από τη δουλεία;
Από την στιγμή που τα κέρδη που προέρχονται από την καταναγκαστική εργασία μπορεί να είναι αρκετά, δεν υπάρχει καμία έλλειψη των «επιχειρηματιών» που ενδιαφέρονται να μπουν σ’ αυτήν την επιχείρηση. Σε πολλές περιπτώσεις, το δουλεμπόριο θεωρείται ως ένα κερδοφόρο επιπρόσθετο για τις υφιστάμενες επιχειρήσεις σε παράνομες συναλλαγές ναρκωτικών και εμπορίας οργάνων σώματος.
Αν και εμπλέκονται οργανωμένες εγκληματικές συμμορίες στην διακίνηση, το μεγάλο μέρος του εμπορίου σε ανθρώπους ασκείται από άτομα και μικρές ομάδες εγκληματιών. Πάντα σε εγρήγορση για να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες, οι έμποροι ήταν απασχολημένοι στον απόηχο του τσουνάμι στη Νότια Ασία το 2003, εξαφανίζοντας ξαφνικά τα ορφανά παιδιά, και το ίδιο στην Αϊτή, σύμφωνα με την UNICEF και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις, μέσα σε λίγες ώρες από τον καταστροφικό σεισμό στις αρχές του 2010.
Οι αδίστακτοι έμποροι εργασίας διπλαρώνουν απελπισμένους εργάτες στο Μεξικό και την Κεντρική Αμερική και τους βοηθούν να εισέλθουν στις ΗΠΑ, όπου στη συνέχεια τους παγιδεύσουν σε καταστάσεις δεσμευτικής εργασίας. Στη Λατινική και τη Νότια Αμερική, οι αυτόχθονες άνθρωποι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι να παγιδευτούν ως εργάτες σε επικίνδυνη γεωργική ή βιομηχανική εργασία. Όλο και περισσότερο, οι έμποροι σκλάβων ειδικεύονται σε «εξειδικευμένες» επιχειρήσεις: σεξουαλικός τουρισμός στη Νοτιοανατολική Ασία, πορνεία στην Ανατολική Ευρώπη, παιδιά από την Αμερική ως «ηθοποιοί» σε πορνό βίντεο.
Η εμπορία απορρέει επίσης από την ακραία φτώχεια. Μπορεί να ειδωθεί, με συντριβή, σε οικογένειες που πωλούν τα παιδιά τους επειδή δεν μπορούν να αντέξουν άλλο στόμα που πρέπει να θρέψουν. Οικογενειακά προβλήματα δημιουργούν μια πηγή συνεχούς προσφοράς για έμπειρους εμπόρους, ειδικά κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης. Οι διακινητές, συχνά με τη συνενοχή της αστυνομίας, είναι γνωστό ότι εκμεταλλεύονται απελπισμένους γονείς με την υπόσχεση να κανονίσουν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας για τα παιδιά τους ή την ευκαιρία να μάθουν ένα επάγγελμα ή μια τέχνη. Με τον τρόπο αυτό, χιλιάδες ευάλωτα παιδιά έχουν εξαφανιστεί μέσω της υπόσχεσης μιας καλύτερης ζωής.
Τι θα τερματίσει την δουλεία;
Οι περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν ότι η δουλεία θα υφίσταται όσο θα υπάρχουν οικονομικές ανισότητες - και αδίστακτα άτομα που επιθυμούν να εκμεταλλευτούν τους άλλους για το κέρδος. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η αποτελεσματική δράση δεν είναι δυνατή. Η άσχημη παρουσία της δουλείας μπορεί να μειωθεί ή να εξαλειφθεί μέσω των παρακάτω βημάτων:
• Ευαισθητοποίηση του κοινού για την ύπαρξη της δουλείας στην παγκόσμια οικονομία, για παράδειγμα, με την αναφορά των προϊόντων ή των υπηρεσιών που απορρέουν από την καταναγκαστική εργασία
• Πιέζοντας για εθνική νομοθεσία και τοπικά νομοθετήματα που καθιστούν την εμπορία ανθρώπων ένα ξεχωριστό και ιδιαίτερο έγκλημα
• Μείωση της ζήτησης για εμπορικό σεξ με την αύξηση της υπαιτιότητας για εκείνους που αγοράζουν σεξ
• Υλοποίηση των υφιστάμενων εθνικών απαγορεύσεων κατά της δουλείας και της εμπορίας ανθρώπων μέσω της αυξημένης στήριξης στην διακρατική διερευνητική εργασία, στην συλλογή δεδομένων και στην κοινή χρήση τους.
......................
Ο Drissa, ένα πρόσφατα απελευθερωμένο παιδί - σκλάβος σε φυτείες κακάου το οποίο δεν έχει καν δοκιμάσει σοκολάτα, βίωσε παρόμοιες περιστάσεις και όταν ρωτήθηκε τι θα έλεγε στους ανθρώπους που τρώνε σοκολάτα η οποία παρασκευάζεται από καταναγκαστική εργασία, απάντησε ότι οι άνθρωποι απολαμβάνουν κάτι για το οποίο υπέφερε να παράγει, προσθέτοντας: "όταν οι άνθρωποι τρώνε σοκολάτα τρώνε τη σάρκα μου.
Οι πληγές του Drissa από το ξυλοκόπημα που υπέστη
όταν προσπάθησε να δραπετεύσει.
Ο Drissa είναι ένα από τα 200 χιλιάδες παιδιά σκλάβους στις φυτείες κακάου στην Ακτή του Ελεφαντοστού, στην Δυτική Αφρική.
